Wat heeft de gemeente ervoor gedaan?

Voorbeeldfunctie gemeente

Samen met betrokken partijen in de stad geeft de gemeente invulling aan de “Maatschappelijke vergroeningsagenda” door inzet van het Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2016-2019. De gemeente heeft daarbij een belangrijke voorbeeldfunctie. College- en raadsvoorstellen moeten voorzien zijn van een ‘duurzaamheidsparagraaf’. Hiervoor is het ‘Gouds duurzaamheidskompas’ ontwikkeld en worden workshops georganiseerd door het “kernteam duurzaamheid”.

De gemeente heeft in 2017 onder meer de volgende acties ondernomen:

• Gouda neemt deel aan de Regionale Energiestrategie Midden-Holland.

• Met onder meer de inzet van de duurzaamheidsmakelaar is gestart met een wijkgerichte aanpak energie (besparing en duurzame opwek; bestaande koopwoningen). In dit verband werd in het najaar de WoonWijzerWagen al een keer ingezet bij winkelcentrum Bloemendaal; op basis van een strippenkaart zal deze in 2018 op diverse plekken in de stad te bezoeken zijn.

• De duurzaamheidsmakelaar heeft een basis gelegd voor de communicatie over duurzame initiatieven in Gouda; de website www.maakgoudaduurzaam.nl en de facebookpagina @maakGoudaduurzaam.

• Op sporthallen de Zebra en de Mammoet, en op het Groenhovenbad komen zonne-energie installaties.

• Het vastgoed van de gemeente kan verduurzaamd worden; de raad stemde in met een financieringsvoorstel.

• In 2017 zijn energiecoaches opgeleid en actief geweest voor bewoners (huur en koop).

• Gouda doet mee met de Energybattle, georganiseerd door Klimaatverbond.

• Tijdens de duurzaamheidsdag, georganiseerd door de Raad van Kerken en Humanistisch Verbond Gouda, was de gemeente vertegenwoordigd en de door de gemeente ingehuurde WoonWijzerWagen.

• Sportclubs worden door de duurzaamheidsmakelaar begeleid in verduurzamen van hun gebouwen.

• Scholen hebben een installatiecheck aangeboden gekregen, vooruitlopend op een meer uitgebreid energieadvies dat in 2018 zal plaatsvinden.

• Op bedrijventerreinen worden energieadviezen gegeven in het kader van de Wet milieubeheer; in samenwerking met het Duurzaamheidsplatform Gouda (DPG) en de ODMH worden energieadviseurs ingezet als middel om handhaving uit te stellen. Hierdoor raken ondernemers meer gemotiveerd om maatregelen te nemen en vallen de resultaten vaak beter uit dan wanneer een verplichting wordt opgelegd, omdat de ondernemer wordt uitgedaagd om verder te gaan dan de wettelijke verplichting en daarbij te zoeken naar innovatieve oplossingen. Het project ontslaat bedrijven niet van hun wettelijke verplichting! Gouwestroom en Gouwespoor zijn op deze manier aangepakt; in 2018 volgen de overige bedrijventerreinen én de scholen.

• Bedrijven in de binnenstad ontwikkelen een methode om ervoor te zorgen dat voor het afvoeren van bedrijfsafval in de horeca minder vervoersbewegingen door de binnenstad gemaakt worden.

• Gouda heeft in het najaar van 2017 het Manifest Maatschappelijk verantwoord Inkopen ondertekend. Het bijbehorende Actieplan wordt in 2018 uitgevoerd.

• In samenwerking met Brede School en ODMH faciliteert de gemeente de aanleg van schooltuinen en cursussen moestuinieren voor ouders die het schooltuinieren begeleiden.

De buitenruimte schoon, heel en functioneel houden

Op basis van het beheerplan Groot onderhoud en vervangingsonderhoud blijft de openbare ruimte heel en functioneel. Hierin is ook een lange termijn-doorkijk gemaakt voor de noodzakelijke onderhouds- en vervangingswerkzaamheden, op basis van de door de raad vastgestelde normen. Het beheerplan wordt jaarlijks geactualiseerd. Uit het beheerplan 2017-2024 blijkt dat de kosten van het groot onderhoud en vervangingsonderhoud afdoende gedekt zijn.

In 2017 zijn onder andere de volgende projecten uitgevoerd of is gestart met de uitvoering van:

• vervanging walmuur Kattensingel
• vervanging Collatiebrug en walmuur Raoul Wallenbergplantsoen
• voorbereiding walmuur Vroesentuin
• vervanging Koorbrug
• vervanging steiger Oosthaven
• vervanging beschoeiing (door beschoeiing van gerecycled kunststof)
• vervanging duikers
• vervanging van verkeersregelinstallatie Keerkring - Nieuwe Gouwe OZ - Meridiaan en Croda
• groot onderhoud bij een aantal beweegbare bruggen (elektrische brugbewegingsinstallatie en mechanisch-elektrische bewegingsinstallaties)
• het baggeren van watergangen

Kwaliteit openbare ruimte

Voor het dagelijks beheer van de stad is er een landelijke beeldsystematiek. De uitkomsten van de maandelijks schouwen van de buitenruimte zijn voor 2017 weergegeven in onderstaande grafiek.

Het blijkt dat bij alle beheercategorieën wordt voldaan aan de afgesproken kwaliteitseis; de som van de kwaliteiten A+ t/m B is groter dan de minimale 85%. Voor elementenverharding en beplanting is een lager kwaliteitsniveau afgesproken, hier moet de som van de kwaliteiten A+ t/m C minimaal 85% bedragen. Hieraan wordt ruim voldaan.

Bij de beheercategorieën Groen excl. beplanting en Meubilair is het aandeel D-scores wel te hoog, namelijk resp. 5,6% en 5,8% in plaats van maximaal 2%.

Bij Groen scoort met name de beeldmeetlat Gras - graslengte slecht en ook zijn de resultaten bij Gras - bijmaaien rond obstakels onder de maat. In periodes met veel regen, bij onvoldoende draagkrachtige ondergrond of op natte plekken kan niet gemaaid worden en waardoor de gevraagde kwaliteit niet altijd haalbaar is.

Bij Meubilair worden de hoge D-scores vooral veroorzaakt door scheefstand van lichtmasten (75% van de D-scores). In 2017 is gestart met een nieuw onderhoudsbestek en zijn er veel scheefstaande masten rechtgezet. Ondanks dat blijft het aandeel D-scores veel te hoog. Dit komt met name door aanrijdschades, iets wat nauwelijks te voorkomen is.

Geconcludeerd kan worden dat de gemiddelde kwaliteit de afgelopen jaren vrij constant is. Aan de minimale kwaliteitseis van 85% (som van de kwaliteiten A+ t/m B) wordt steeds voldaan. Echter elk jaar is het percentage D-scores meer dan de maximaal toegestane 2%.

Plusschouw

Aanvullend op de normale schouw wordt er in het Plusgebied extra geschouwd op de aanwezigheid van zwerfvuil. Met Plusgebied wordt het (Kern)winkelgebied, de NS-stations en toeristische locaties bedoeld. Deze schouw wordt 1x per kwartaal uitgevoerd.

Uit bovenstaande grafiek blijkt dat ook in 2017 lang niet aan het hogere kwaliteitsniveau voor zwerfvuil in het Plusgebied wordt voldaan: de som van de kwaliteiten A+ en A zit ver onder de minimale eis van 85%.

De grafiek laat in 2017 wel een lichte verbetering zien.

Inspelen op veranderende gebiedsomstandigheden

Het gebruik en de functie van de openbare ruimte veranderen sterk. Bij vervangingsonderhoud in de openbare ruimte wordt altijd gekeken welke aanpassingen gewenst en mogelijk zijn. Bij de ophoging van de Rondohof is bijvoorbeeld het wegprofiel aangepast. Door het hoogteverschil niet in het trottoir maar in de weg op te vangen, is een vloeiende en veilige aansluiting op de verschillende vloerpeilen van het gebouw gemaakt.

Droge en veilige wegen

Ook de ophoging van wegen wordt uitgevoerd op basis van het beheerplan Groot onderhoud en vervangingsonderhoud. Sinds de afronding van het integrale programma 'Zakkende bodem' in 2014, is er geen sprake meer van integrale aanpak van wegvakken. Sindsdien is de aanpak vleksgewijs omdat alleen de wegvakken met een drooglegging van minder dan 20 cm aangepakt worden. Drooglegging is het verschil in hoogte tussen het polderpeil (waterpeil) en het maaiveld (hoogte van de weg). De drooglegging wordt tweejaarlijkse gemeten, in de even jaren. In 2017 heeft er dus geen nieuwe waterpassing plaatsgevonden.

In 2017 zijn onder andere de volgende projecten uitgevoerd of is gestart met de uitvoering van:

• gedeeltelijke ophoging Middenmolenplein en ophoging Rondohof
• ophogen / herstraten Vreewijk Zuid
• gedeeltelijke ophoging Achterwillenseweg
• ophoging Oostringdijk
• herstel van diverse asfaltverhardingen en elementenverhardingen

Boom- en groenbalans

In 2017 is het areaal openbaar groen in beheer bij Gouda met 61.700 m2 afgenomen. Dit komt onder andere door de herontwikkeling van Gouda Oost (-12.500 m2). Daarnaast was de gehele beplanting langs het spoor in ons beheersysteem opgenomen. Eind 2017 is het deel achter de hekken uit het systeem verwijderd; dit in niet openbaar toegankelijk en niet in beheer bij Gouda. Deze administratieve wijziging heeft een afname van 36.700 m2 in de telling van het openbaar groen tot gevolg, in de praktijk is er echter niets veranderd.

Bewonersinitiatieven in de openbare ruimte

Met het project Groen-moet-je-doen wordt ruimte geboden aan initiatieven van bewoners op het vlak van zelfbeheer. In 2017 zijn er 17 nieuwe initiatieven gestart. Door het beëindigen van 4 initiatieven zijn er in totaal 152 projecten in de stad. In 2017 is voor het eens de Groengrijs uitgereikt. Winnaars waren de Vlindervreugd aan de Da Costakade/Palmstraat, de bloembakken aan het Reeuwijkse Verlaat en de buurtmoestuin in Plaswijck.

In 2017 zijn er 18 kleine initiatieven in de openbare ruimte geweest, bijvoorbeeld het plaatsen van een boekenkast en fietsklemmen. Een groter initiatief is de Sint Mariewal, als onderdeel van het project Singelpark. Dit gebied is groen ingericht en er zijn beheerafspraken gemaakt.

Eind 2017 is een accounthouder voor fysieke bewonersinitiatieven in de openbare ruimte in dienst gekomen.

Moestuinen en schooltuinen

De uitbreiding van het aantal kleine schooltuinprojecten verloopt voorspoedig dankzij de belangstelling van de basisscholen voor deze activiteit. Er wordt intensief samengewerkt tussen Brede School, ODMH/educatie en gemeente. Er ligt een aanbod voor drie verschillende vormen, die variëren van grote bakken op of vlakbij het schoolplein tot kas-in-de-klas. Daarnaast wordt het aanleggen van moestuinen in de buurten gefaciliteerd.

Gouda heeft zich in juni 2017 aangesloten bij de landelijke actie Operatie Steenbreek, met het doel de verstening van tuinen en andere particuliere terreinen te verminderen of tegen te gaan. Daartoe is een overleg gestart met IVN, KNNV, Groei&Bloei en de woningcorporaties in Gouda. Ook wordt samenwerking gezocht met hoveniers en plantenkwekers, die enthousiast zijn om bewoners te informeren over de mogelijkheden en van advies te voorzien.

De notitie Groen, groener, Gouda is unaniem door de raad aangenomen. Tegelijkertijd is via een amendement € 100.000 beschikbaar gesteld voor het in te stellen Groenfonds. Begin 2018 moet nog een aantal onderwerpen verder uitgewerkt worden om de voorstellen uit de notitie werkelijk te kunnen hanteren.

Natuurlijke speelplek

In Gouda Oost namen enkele bewoners het initiatief om een natuurlijke speelplek te ontwikkelen op de zogeheten driehoek ten noorden van de sportvelden. Zij vormden een stichting, ontwikkelden een plan met bureau RIS uit Gouda en gingen op zoek naar sponsors. Zij slaagden er in tegen het eind van het jaar het noodzakelijke budget van ca € 180.000 bij elkaar te krijgen, zodat de speelplek in 2018 aangelegd kan worden.

Afval Scheiden Loont

Gouda wil voldoen aan de landelijke afspraken over het scheiden van huishoudelijk afval. Doel van Afval Scheiden loont is om de hoeveelheid ongescheiden restafval terug te brengen van ruim 214 kg per inwoner per jaar in 2015 naar 100 kg per inwoner per jaar in 2020.

In 2017 zijn maatregelen getroffen voor de introductie in 2018. Hiermee worden de inwoners van Gouda door een financiële prikkeling in de afvalstoffenheffing gestimuleerd om het huishoudelijk afval beter te scheiden. Als gevolg van de uitgebreide communicatie is de hoeveelheid gescheiden afval toegenomen en is de hoeveelheid restafval in 2017 al met 15% gedaald.

Brede coalitie bodemdaling

Bodemdaling door de inklinkende veenbodem brengt in toenemende mate uitdagingen met zich mee. Om de leefbaarheid en de historische gebouwen in de binnenstad op de lange termijn te beschermen, is in 2014 is de samenwerking ‘Stevige Stad op Slappe Bodem’ gestart, met het Hoogheemraadschap van Rijnland, Rijkswaterstaat Bodem+, Deltares, TU Delft, KCAF, STOWA, RIONED en het platform Slappe Bodem.

In het Living Lab is lokale kennis verzameld over grondwaterstanden, de stuurbaarheid ervan, de snelheid van bodemdaling en de relatie met het watersysteem. Deze kennis is noodzakelijk om de maatregelen voor een structurele aanpak voor de bodemdaling in de binnenstad te bepalen. Onderwerpen zijn: oppervlaktewaterpeilbeheer, klimaatscenario’s, experimenteren met actief grondwaterbeheer en het op innovatieve wijze betrekken van bewoners. In het kwartiermakersproject van Centric wordt ook voortgang geboekt. Hiermee kunnen bewoners met relatief goedkope, makkelijk toegankelijke middelen meetgegevens verzamelen.

De coalitie is ook gestart met het verkennen van handelingsperspectieven. Deze laten zien dat er een palet aan opties is om de bodemdaling aan te pakken. Daarbij is een aanzet gemaakt de verwachtte kosten en baten zijn en wat de impact van de verschillende handelingsperspectieven zijn. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan de verdeling van kosten en baten over de verschillende stakeholders.

Verkeer en parkeren

In 2017 is het Mobiliteitsplan 2017-2026 vastgesteld. Het betreft een actualisatie van de mobiliteitsvisie met realistische doelstellingen met aandacht voor een betere doorstroming. Ook is er ruim aandacht voor verkeersveiligheid, bereikbaarheid, duurzaamheid bereikbaarheid, fietsveiligheid en parkeren. Bij het mobiliteitsplan is een uitvoeringsprogramma gepresenteerd voor de aanpak van de grootste knelpunten.

Indicatoren